Prema podacima Ujedinjenih nacija za hranu i poljoprivredu (FAO), otprilike jedna trećina svih proizvedenih namirnica na svijetu, što je oko 1,3 milijarde tona godišnje, se izgubi ili se baci.
Najčešći otpaci: Voće, povrće, mliječni proizvodi i meso!
Voće i povrće su često bacane vrste hrane zbog svoje krhkosti i ograničenog vijeka trajanja. Mliječni proizvodi i meso takođe često završavaju u otpadu zbog strogih zdravstvenih standarda i potrebe za održavanjem određene temperature tokom skladištenja i transporta.
Međutim, problem otpada od hrane je naročito izražen u razvijenim zemljama, gdje se velike količine hrane bacaju zbog estetskih standarda i roka trajanja proizvoda.
Zajednički napor u smanjenju otpada
Smanjenje otpada od hrane zahtijeva zajednički napor svih aktera u lancu snabdijevanja hranom, uključujući proizvođače, trgovce, ugostitelje i potrošače.
Važno je podizati svijest o problemu i razvijati strategije za smanjenje otpada, kao što su donacija viška hrane, kompostiranje i recikliranje.
Evropska unija i rok trajanja
Vrijedi napomenuti da neke zemlje Evropske Unije ukidaju obavezno naznačavanja roka upotrebe na određenim proizvodima kako bi se smanjila količina hrane koja završava u otpadu.
Rok trajanja se obično ne zahtijeva za proizvode koji nisu podložni kvarenju u kratkom vremenskom periodu, poput soli, šećera, meda, sirćeta, alkoholnih napitaka, kafe i čaja (u neobrađenom obliku), začina, sušenog bilja i bijelog pirinča.
Međutim, važno je napomenuti da uslovi skladištenja igraju važnu ulogu i da se kao potrošači, ne smijemo osloniti samo i isključivo na rok trajanja, bio on naznačen ili ne.
Na primjer, važno je skladištiti mesne konzerve i konzerviranu ribu na suhom, tamnom i hladnom mjestu. S jedne strane, sterilizacija konzervirane hrane obično se vrši na temperaturama iznad 100 stepeni Celzijusa, što je dizajnirano da uništi sve patogene bakterije, uključujući one koje izazivaju bolesti kod ljudi. Međutim, neki sojevi termofilnih bakterija mogu preživjeti ovaj proces, a preživjele bakterije mogu savršeno da se razmnožavaju na temperaturi od 30-50 stepeni Celzijusa, ako konzervu sa mesom ostavite na terasi ljeti ili držite dugo u gepeku.
Pirinač takođe može da se ubuđa ako se čuva u vlažnim uslovima, pa je važno da se čuva na suhom mjestu, a buđ koja se javi na zrnastoj hrani kao što je pirinač luči mikotoksine koji su opasni za vitalne organe, neki od njih su kancerogeni, ne možemo ih detektovati čulima, a većina je termostabilna, odnosno, ne može se uništiti termičkom obradom.
Zato ako primijetite prisustvo buđi na pirinču, kukuruzu, drugim zrnima, ali takođe na paradajzu, breskvama, krompiru i drugom voću i povrću, nužno je da bacite namirnicu jer postoji velika vjerovatnoća da su toksini prodrli i da su raspoređeni po zapremini cijelog proizvoda/ploda.
So obogaćena jodom može izgubiti dio svog jodnog sadržaja tokom vremena, pa je važno da se čuva na tamnom i suhom mestu.
Posebno je važno brzo utrošiti so koja počinje da se grudva i vlaži, jer je jod važan oligoelement za funkcionisanje štitne žlijezde, a stajanjem njegov sadržaj u soli opada.
Autor teksta je prof. dr Svetlana Stanišić, redovni profesor Univerziteta Singidunum.