Najčešći problemi partnera koji traže savjetodavno-terapeutske usluge su međusobno nerazumijevanje i naglašene razlike oblikovane različitim kulturološkim vrijednostima porodica i porijekla, nedostak kapaciteta za adekvatnu preraspodjelu odgovornosti i obaveza u porodici, odnosno nemogućnost prilagodbe na okolnosti života u paru.
To su podaci koje smo dobili iz Kantonalne javne ustanove ”Porodično savjetovalište” osnovane prije 23 godine u Sarajevu.
Razgovarali smo s Azrom Latić, porodičnom psihoterapeutkinjom, supervizoricom u socijalnom radu te šeficom Odjeljenja za savjetodavno-terapeutski rad. Problemi partnera su i utjecaji porodica i porijekla, zatim neadekvatna emocionalna povezanost partnera, gubitak povjerenja i ljubomora zbog izvanbračne relacije ili virtualne prevare. Također, problemi partnera su i ovisnost o kocki i/ili psihoaktivnim supstancama jednog od partnera, te dileme vezane za održivost bračne zajednice – kaže Latić za Bosnainfo.
Navela nam je podatak da je tokom 2023. godine 1.613 građana koristilo usluge savjetovanja i psihoterapije na individualnom, partnerskom, porodičnom i grupnom nivou.
“Obzirom na činjenicu da je savjetovanje i psihoterapija kontinuirani proces, treba razumjeti da klijenti u našu ustanovu ne dolaze jednom, odnosno da je prosječna dužina trajanja tretmana šest seansi. Tako je tokom 2023. godine građanima pruženo 5.005 seansi savjetodavnog i psihoterapijskog tretmana”, navela je Latić.
Više od polovine građana koji su tokom prošle godine koristili te usluge su u dobnoj skupini od 36 do 60 godina. Bračni parovi koji dolaze na tretman najčešće dolaze u fazi donošenje odluke o razvodu braka ili u periodu nakon razvoda braka, te u kriznim situacijama.
Zanimljiv je podatak da od ukupnog broja korisnika trećina su muškog, a dvije trećine ženskog spola.
“Savjetodavno-trerapeutskim tretmanom korisnicima se pruža pomoć s ciljem preispitivanja stavova i očekivanja u partnerskom odnosu, te postizanja emotivne stabilnosti i kreiranja novih perspektiva i načina percipiranja života, kao i prevazilaženja problema u partnerskim relacijama”, ističe Latić.
Najveći broj parova dolazi u tretman u prvoj razvojnoj fazi (početna porodica) u kojoj partneri pokušavaju postići dogovor oko pitanja mjesta življenja, načina preraspodjele odgovornosti i obaveza u porodici, odnosa prema porodicama porijekla, odnosa prema radu i slobodnom vremenu, zatim pitanja intimnosti, te pitanja novca odnosno materijalnog funkcioniranja porodice, kao i pitanja potomstva i tako dalje.
U ovoj fazi se partneri, koji nemaju kapacitet da pregovaraju i prave kompromise, odlučuju na razvod braka. Sljedeća faza u kojoj bračni problemi postaju vidljiviji je faza u kojoj djeca napuštaju porodično gnijezdo. To ja faza kada partnerski odnos ostaje ogoljen, kada se uočavaju i prednosti i nedostaci tog odnosa – naglašava Latić.
Ističe da, ukoliko su se partneri izgubili u drugim životnim ulogama odnosno partnerstvo potisnuli na račun uloga roditelja i slično, onda nisu u mogućnosti prepoznati smisao života u partnerstvu i tada se odlučuju na razvod. Naravno da je partnestvo u riziku i u svim drugim fazama i da ukoliko se ne radi na adekvatnom održavanju partnerskog odnosa on ne može biti funkcionalan.
Efekat psihoterapije je naučno dokazan. Naša praksa također potvrđuje efekte psihoterapije uz napomenu da je za uspješnu terapiju važna motiviranost partnera da postignu neophodne promjene – poručuje Latić.
Posljednjih godina, dodaje, uočavaju se promjene koje se pored ostalog tiču i partnerstva. Kaže da su mlade osobe danas više usmjerene na materijalne aspekte života i veoma su opterećene potrebom da o sebi ostave sliku što bliže idealnoj.
“Moj utisak je da su ranije partneri bili više emotivno involvirani u partnerski odnos, te više opredijeljeni za opstanak partnerstva. Postoji uvjerenje da žene nisu imale mogućnost izbora, radi ekonomske ovisnosti o partneru ili nedostatka podrške porodica porijekla, te da su te okolnosti utjecale na opstanak velikog procenta brakova iako to ne znači i da su osobe bile sretne u tim odnosima”, kaže Latić.
Naglašava da se sa sigurnošću može tvrditi da je velika promjena nastala promjenom položaja žene u porodici i društvu općenito, kao i da je promijenjena platforma za ulazak u brak, te da su očekivanja i žene i muškarca od partnera i partnerstva sasvim drugačiji nego je to bio slučaj u prethodnim vremenima.
Kantonalna javna ustanova “Porodično savjetovalište” osnovana je 2001. godine s ciljem pružanja usluga savjetovanja i psihoterapije građanima Kantona Sarajevo i šire. Ideja o osnivanju jedne ovakve ustanove oblikovana je saznanjima o posljedicama trauma izazvanih iskustvima gubitaka, ranjavanja, razdvojenosti porodica, raseljavanja i izbjeglištva kojima su bili izloženi građani Sarajeva i Bosne i Hercegovine, tokom agresije na našu zemlju – ističe Latić.
Tokom prvih 20 godina postojanja Savjetovalište je razvijalo svoj profesionalni identitet koji je sada prepoznatljiv ne samo u BiH nego i u regionu. Jedinstvena su ustanova po načinu organiziranja, mjestu u sistemu ustanova socijalne zaštite, ali i u smislu kvantiteta i kvaliteta usluga koje pružamo.
Svih godina, od postojanja ustanove do danas broj korisnika koji su bili na savjetodavno-terapeutskom tretmanu u ovoj ustanovi progresivno je rastao.