Godinu dana nakon samita Evropske unije i zapadnog Balkana u Tirani, smatramo da su tempo i smisao povećane hitnosti za reformama i regionalnom saradnjom u našem regionu, kao i institucionalne i budžetske spremnosti EU pripremljene za proširenje, opipljiviji. Produbljivanje naše ekonomske integracije i dalje nadovezivanje na politike koje nas sve više usklađuju sa EU je uvijek dragocjeno. Istinsko i potpuno funkcionalno zajedničko regionalno tržište, neometano regionalnim sporovima, može biti naša karta ka jedinstvenom tržištu EU koje će, vrlo vjerovatno, biti naša buduća perspektiva – kazala je generalna sekretarka Vijeća za regionalnu saradnju (RCC) Majlinda Bregu na samitu.
Evropska unija je pozvala region da uz pomoć Vijeća za regionalnu saradnju i partnera pripremi ambicioznog nasljednika postojećeg Akcionog plana za zajedničko regionalno tržište prije nego što postojeći istekne tokom 2024. godine.
– Nova faza zajedničkog regionalnog tržišta na čijem je nacrtu Vijeće za regionalnu saradnju počelo da radi, ima na umu četiri slobode jedinstvenog tržišta EU, i obuhvatit će jasne strateške ciljeve u oblastima kao što su obrazovanje, inovacije, digitalizacija, zelena agenda, energija, čist zrak, migracije, odliv kvalifikovane radne snage i ekonomsko osnaživanje žena. Za razvoj potencijala regiona bit će potrebn nova dinamika i transformacije kako bi se svi izazovi prevazišli. Ipak, kako bi pokretači evropeizacije i usklađenosti bili u punoj funkciji, zajedničko regionalno tržište i nedavno objavljeni Plan rasta EU za region, trebat će biti praćeni razgovorima o budžetu i prilagođavanjem instrumenata EU kao što je Sporazum o stabilizaciji i pridruživanju, što će možda biti i najteži dio novog postepenog pristupanja zapadnog Balkana Evropskoj uniji – dodala je Bregu.
Lideri EU i zapadnog Balkana su pozdravili smanjivanje cijena prenosa podataka u romingu između Unije i zapadnog Balkana od 1. oktobra 2023. godine, rezultata u okviru zajedničkog regionalnog tržišta na kojemu su radili Vijeće za regionalnu saradnju i Evropska unija, s ciljem razvoja dugoročnog aranžmana za roming kojim bi region bio uključen u režim Evropske unije “rominga kao kod kuće”.
Izražena je volja za daljim unapređenjem kibernetičke sigurnosti u saradnji sa Zapadnim Balkanom i istaknut je sve veći značaj Vijeća za regionalnu saradnju i njegove uloge u koordinaciji aktivnosti na ovom polju.
– Neumoran rad je pred nama, usmjeren na domaće reforme, veću ekonomsku integraciju i regionalnu saradnju, kao i hvatanje koraka sa EU bez obzira na sve. Vijeće za regionalnu saradnju je spremno da u tom smislu da veliki doprinos – zaključila je Bregu.
Učesnici samita su istakli potrebu da se partneri sa Zapadnog Balkana obavežu na inkluzivnu regionalnu saradnju i jačanje dobrosusjedskih odnosa, uključujući i sa zemljama članicama Evropske unije, saopćeno je iz RCC-a.