Istraživači sa Univerziteta Yale otkrili su da su stanovnici regija Lugansk, Donjeck, Herson i Zaporožja bili na meti sistematskih napora “da im se oduzme ukrajinski identitet”.
Ukrajinci koji ne zatraže rusko državljanstvo “podvrgnuti su prijetnjama, zastrašivanju, ograničenjima humanitarne pomoći i osnovnih potrepština, te mogućem pritvoru ili deportaciji, a sve to ima za cilj da ih natjera da postanu ruski državljani“, navodi se u izvještaju.
Navodi se da ove ruske aktivnosti predstavljaju “klasične ratne zločine” u smislu da ograničavaju kroz ovaj proces sposobnost ljudi da pristupe kritičnim uslugama i resursima koje Rusija ima obavezu da omogući svim ljudima, kao što su zdravstveni i humanitarni sistemi, izjavio je za CNN Nathaniel Raymond, izvršni direktor Yale School of Public Health.
Moskva tvrdi da je izdala više od 3 miliona ruskih pasoša za Ukrajince od 2014. godine nakon aneksije Krima.
Ruski premijer Mihail Mišustin rekao je u maju da je Moskva izdala pasoše za skoro 1,5 miliona ljudi koji žive u dijelovima ukrajinskih regiona Donjeck, Lugansk, Zaporožje i Herson, koji su okupirani od oktobra prošle godine.
“Ovaj broj je od tada porastao, a lideri takozvane Luganske Narodne Republike (LPR) tvrde da je tri četvrtine stanovnika te oblasti dobilo rusko državljanstvo“, navodi se u izvještaju.
Vremenski okvirNavodi se da je ruski predsjednik Vladimir Putin potpisao je niz uredbi kojima primorava Ukrajince da preuzmu ruske pasoše, kršeći međunarodno humanitarno pravo.
U izvještaju je predstavljen vremenski okvir sve agresivnijih mjera za pritisak ili prisiljavanje Ukrajinaca da postanu ruski državljani, počevši od maja 2014. godine, kada je Rusija nezakonito anektirala Krim. Vremenski okvir se nastavlja do jula 2024. godine, kada će se, prema novim ruskim zakonima, stanovnici bez ruskog državljanstva smatrati “strancima” ili “apatridi” i mogu biti zadržani u pritvorskim objektima i/ili deportovani u Rusiju.
– Mart 2014: Rusija nezakonito anektira Krim i počinje proces izdavanja pasoša. Devet mjeseci nakon aneksije, Rusija tvrdi da je preko 1,5 miliona ljudi na Krimu dobilo rusko državljanstvo.
– Februar 2022: Počinje invazija Rusije u punom obimu i Moskva zauzima dijelove regiona Herson i Zaporožja. Tri mjeseca kasnije, zahtjev za državljanstvo u Hersonu i Zaporožju je pojednostavljen. Ovo je uslijedilo nakon pojednostavljenja zahtjeva za državljanstvo u Donjecku i Lugansku 2019. U septembru 2022. Rusija nezakonito pripaja Lugansk, Donjeck, Zaporožje i Herson.
– 18. mart 2023: Rusija uvodi zakon o jednostranom odricanju od ukrajinskog državljanstva. Ova politika omogućava stanovnicima da se “jednostrano odreknu” ukrajinskog državljanstva. Dva dana kasnije, Putin poziva na ubrzavanje procesa izdavanja pasoša, a lokalne okupacione vlasti brzo najavljuju nove urede za ovu svrhu i mobilne timove.
– 27. april 2023.: Rusija usvaja zakon koji će omogućiti vlastima da pritvaraju ili deportuju stanovnike bez ruskih pasoša. Počevši od jula 2024., stanovnici bez ruskog državljanstva smatraće se “strancima” ili “apatridima”.
– 6. juni 2023.: Uništenje brane Kakhovka, što je rezultiralo velikim poplavama i raseljavanjem. Ruske snage koriste posljedice da nametnu državljanstvo građanima. Vlasnici ruskih pasoša imaju pravo na kompenzaciju za štetu od poplava, dok vlasnici ukrajinskih pasoša imaju pravo samo na malu paušalnu isplatu.
– 26. juni 2023.: Počinje planiranje objekata za deportaciju i pritvor. Šef takozvane “Donjecke Narodne Republike” najavljuje grupu za planiranje za proučavanje objekata za pritvaranje stanovnika bez ruskih pasoša radi deportacije.
– 1. juli 2024.: Ukrajinci koji nisu prihvatili rusko državljanstvo mogu biti pritvoreni i/ili deportovani, uključujući i udaljena područja unutar Rusije.
“Dok je državama dato široko diskreciono pravo prema međunarodnom pravu u pogledu dodjele državljanstva, međunarodno običajno pravo jasno zabranjuje nametanje državljanstva bez pristanka ili pod prisilom”, navodi se u izvještaju.
Izvještaj je objavljen kao dio programa Conflict Observatory, uz podršku američkog State Departmenta.