S druge strane, ima i onih stručnjaka koji akcenat stavljaju na tradicionalne sukobe kojima je dobro uzdrmana geopolitička situacija dobrodošla da ostvare svoje ciljeve.
Evidentno je da je najnoviji katastrofični sukob u Izraelu privukao svu svjetsku pažnju te pomoć, Ukrajina se medijski ekspresno strmoglavila, gotovo da se i ne pominje u medijima.
“Ne treba upasti u fobiju da Rusiju tražimo u svim događajima koji se dešavaju u svijetu. Ti svi pobrojani su konflikti koji datiraju, neki traju već gotovo stotinu godina, izraelsko-palestinski sukob traje od 1948. godine i nasilnog formiranja Države Izrael.
Prema tome, sve su to konflikti koji imaju određenu vrstu konekcija s Ruskom Federacijom, ali ne bih im pridavao takav značaj da FSB ili KGB ili GRU ili neke od obavještajnih službi Ruske Federacije koordiniraju takvim događanjima s obzirom na to da još nemamo pouzdane podatke, a pogotovo u izraelsko-palestinskom sukobu koji, naravno, ima svoje kontrolore i svoje, hajde da kažemo, interesente izvan Bliskog istoka, to su, prije svega, SAD, neke europske države tu imaju kolonijalnu prošlost, kao i, naravno, Ruska Federacija. Mislim da je ovo sada isključivo arapsko-arapski, odnosno arapsko-izraelski sukob”, objašnjava vojni komentator Dean Džebić za Bosnainfo.
Da li je Hamasova vojna operacija zaista bila iznenađujuća ili je bilo znakova da bi palestinska organizacija mogla napasti Izrael?
Thomas Jäger, profesor međunarodne i vanjske politike na Univerzitetu u Kölnu, sveo je napad Hamasa na Izrael na tri moguća razloga za Focus.de. Ukratko, rusko-iranska podrška Hamasu, podijeljeno društvo oko vladine planirane reforme pravosuđa te da Hamas želi bojkotovati približavanje Izraela i Saudijske Arabije.
Pa da krenemo od saveza iliti interesa Ruske Federacije i Irana…
„…sve su to segmenti koji ulaze u uže razmatranje. Prije svega, treba istaći činjenično stanje, a ono je da je Ruska Federacija značajno ojačala odnose s Iranom. Ali treba također istaći da je Ruska Federacija maksimalno nastojala Izrael udaljiti od ukrajinsko-ruskog rata s obzirom na njihove interese u Siriji koji se vrlo često razilaze jer izraelsko ratno zrakoplovstvo od 2012. i početka sirijskog rata nemilosrdno tuče po svim proiranskim milicijama, podvlači naš sagovornik te sumira:
“Dakle, jednostavno, Rusija je nastojala kroz jedan dugi historijski period da drži ekvilibrijum, odnosno balans između Izraela kao jednog veoma značajnog političko-tehnološkog, pa, ako hoćete, i ekonomskog segmenta u toj cijeloj regiji.
Naravno, uzeću u obzir sentiment velikog broja iseljenika koji su se iz Sovjetskog Saveza, naravno Jevreja, vratili u Izrael nakon ’91, odnosno raspada Sovjetskog Saveza i s druge strane nastavili održavati tradicionalna savezništva u Iranu”.
Napominje da je Iran Rusiji strateški partner s obzirom na mogućnost izlaska na topla mora, a šta to znači… “u konkretnom slučaju mogućnost da se ruska mornarica, odnosno njene eskadre povremeno zadrže u nekoj od dinarskih luka i kao takve pokažu prisustvo u toplim morima, konkretno u Crvenom moru, Hormuškom tjesnacu itd”.
Izrael je donedavno bio ujedinjen protiv vanjskog nasilja, ali je počeo sukob oko vladine planirane reforme pravosuđa. Društvo se odjednom podijelilo, manje je spremno na to da se brani, a vlada na staklenim nogama… Hoće li se sad ujediniti? Hoće li izraelski premijer Benjamin Netanyahu uspjeti riješiti i unutrašnji i vanjski sukob u dogledno vrijeme?
“Pomenuli ste i reformu pravosuđa u Izraelu. To je svakako jedan od veoma značajnih segmenata s obzirom na to da je izraelsko društvo duboko podijeljeno i ima veoma snažnu diviziju između ultralijevih i ultradesnih koji veoma rijetko uspješno participiraju u vladama ukoliko pogledamo od Yitzhaka Rabina i Levija Eshkola, svih vlada koje su na neki način pokušale uspostaviti paritetan odnos, odnosno neku vrstu primirja s arapskim zemljama“, kaže vojni komentator i objašnjava da je reforma pravosuđa, prije svega, najviše uticala na IDF, odnosno na Izraelske odbrambene snage „koje su uvelike odlučile da bojkotuju zajedničke aktivnosti, ali sad su se sve vratile, dakle, Izrael ima jedan snažan kohezivni faktor s obzirom na to da govorimo o državi koja je okružena neprijateljski nastrojenim državama koje imaju i više nego jasne aspiracije da on ne postoji, da ga unište.
Hamas je eksploatirao i reformu pravosuđa i veoma nestabilnu vladu
Hamas je ustvari samo eksploatirao sve to navedeno što se događa u Izraelu, dakle, eksploatirao je i reformu pravosuđa i veoma nestabilnu vladu koju je uspostavio Bibi Netanyahu svojim povratkom, sa ultradesnim strankama koje će ga raščerečiti ukoliko adekvatno ne odgovori na ovaj palestinski, odnosno Hamasov napad, zbog toga…”
Moram da Vas prekinem. Hoćemo li odvojiti Hamas od palestinskog naroda, jer je on sad samo, nažalost, kolateralna šteta?
“Pokret se mora odvojiti, ne može se nikad identificirati s cijelim narodom, to je jedna od najvećih zamki u koje su upali mediji u Europi i svijetu.”
“…ta vlada Benjamina Netanyahua je nestabilna i za njega je ovo što se dešava najgori mogući moment s obzirom na to da opozicija okupljena oko Yaira Lapida nastoji da preuzme većinu u Knessetu, tako da je on u nepovoljnom položaju i to uvelike uvjetuje neke njegove naredne korake”, cijeni naš sagovornik.
Jesmo li u trećem svjetskom ratu? Ne, naravno, u tradicionalnom smislu svjetskog ratovanja…
“Naravno, ljudi stiču utisak da je došlo do globalnog razračunavanja, a ustvari dešava se ono što je svojstveno velikim geopolitičkim promjenama i geostrateškim potresima kakav je ukrajinsko-ruski rat kada svi traže priliku da ustvari ušićare ono što im je najlakše zauzeti.
U konkretnom smislu svjedočimo aktiviranju nekoliko kriznih žarišta, odnosno zamrznutih konflikata. Jednostavno, svijet je polariziran i svaki od dva bloka koja funkcionišu – ovaj oko EU i NATO-a koji podržava Ukrajinu i drugi BRICS-ov koji je okupljen oko Ruske Federacije, sve te zemlje pokušavaju u ovom trenutku, dok je svijet još zauzet centralnim događanjima na istoku Europe, stvoriti sebi određene pretpostavke za rješavanje nekih problema koje su u ranijim fazama imale i zbog toga što, jednostavno, što je voda mutnija, to su veći somovi. Svi pokušavaju iskoristiti gužvu i priliku da razriješe interna sigurnosna i politička pitanja.
Hoće li iko iskoristiti gužvu i priliku da razriješi svoje interese preko naših leđa, drugim riječima, kolike su šanse da se neki sukob, incident i sl. prelije na BiH, naročito poslije nedavnog kosovskog scenarija?
“Kad govorimo o BiH, ona je takođe jedna od kriznih tačaka koje su kao takve anticipirane u svjetskim institucijama koje se bave tom tematikom, naravno, mi u BiH imamo entitet Republika Srpska, čiji politički establishment trenutno vodi politiku koja je sve samo ne suverenistička, štaviše, ona je etnoseparatistička i teži onome čemu teže i sve separatističke organizacije, pokreti, politički programi…
Stabilnost regije ovisi o stabilnosti BiH
U tom pogledu stabilnost regije ovisi o stabilnosti BiH s obzirom na to da nema stabilnog, mirnog i sigurnog Zapadnog Balkana bez mirne i stabilne BiH”, jasan je Džebić.
Nedavno ste pisali za Istraga.ba da je ispod radara prošao gotovo pa nerealan sukob unutar KFOR-a tokom obračuna maskiranih pripadnika Specijalne antiterorističke jedinice sa snagama KFOR-a u Zvečanu u maju ove godine, da je “mađarski kontingent usred žestokog i organiziranog napada maskiranih policajaca iz Srbije napao italijanski iako su zajedno formirali policijski kordon za razbijanje demonstracija”, potom ga napušta, pa se sukobljavaju…
Zašto ovo pominjem? Od naredne godine Mađarska preuzima komandu EUFOR-a u BiH od Austrije, koja se povlači nakon 15 godina. Šta to znači za BiH? Trebamo li se zabrinuti? Naročito ako znamo da je odavno alfa i omega Mađarske autokrata i neliberal Viktor Orban i ako znamo šta se desilo na Kosovu…
“Komandant EUFOR-a će biti Mađar, to je tačno, ali nota bene, on je operativni komandant koji ima svoje komandante u Bruxellesu, tako da u tom pogledu govorimo o snagama koje imaju kolektivni sistem komandovanja, dakle, malo je tu samovolje.
Ali, naravno na terenu, kao što se desilo na Kosovu, otvara se čitav niz, da tako kažem, ad hoc okolnosti u kojima neko može da posreduje, odnosno da pogoduje, kao što se i otvorilo na Kosovu.
Mi u BiH, mislim, da ne bismo trebali od te promjene stvarati neku naročitu famu s obzirom na to da su to procesi nad kojima mi, budimo objektivni i realni, nemamo mogućnost upravljanja, ni lobiranja niti izmjene. Oni su takvi kakvi jesu, takođe Europskom unijom predsjedavanje preuzima Mađarska, dakle, sve su to okolnosti koje se uzimaju u obzir, ali svakako da je mađarski komandant na čelu EUFOR-a jedna praktična smjena. S obzirom na to da je Austrija povukla svoj kontingent i s Kosova i iz BiH ga povlači”, objašnjava naš sagovornik.
Zašto baš sad?
“Podsjetimo, ta država je od 2008. godine jedna od najvećih kontributora i učesnika u operaciji Althea, odnosno oparaciji EUFOR-a i materijalno i tehnički i brojem, prije svega govorimo o vojno neutralnoj državi.
Uz Švicarsku, jedinoj vojno neutralnoj u Evropi i kao takva Austrija ima svoje interne izazove s obzirom na to da su Austrijanci vrlo škrti kad je u pitanju izdvajanje za odbranu i njihova preorijentacija na unutrašnjem planu, unutrašnjoj politici, pogotovo ekstremna desnica u srednjoj Europi počinje polako da preuzima, kao što smo vidjeli upravo i u Češkoj, u Mađarskoj je, kao što rekoste, već odavno etablirana, okreće se antimigrantskoj politici, odnosno zaštiti Austrije spolja, odnosno od migranata, tako da se austrijska vojska jednostavno povukla sa Zapadnog Balkana iz svojih mirovnih aranžmana i operacija”, zaključuje vojni komentator Dean Džebić za Bosnainfo.