Ovaj naziv nosi od proljeća 1991. predviđajući tako da je zajedničkoj državi došao kraj, nekoliko mjeseci kasnije, tačnije 26. juna, Hrvatska se otcijepila od SFRJ.
U bivšoj Jugoslaviji “Jugoton” je važio za jednu od najmoćnijih diskografskih kuća, pored Zagreba, imao je svoja predstavništva u Hrvatskoj (Splitu i Rijeka), zatim u Sarajevu, Ljubljani, Skoplju.
Ipak, najviše je svojih predstavništava imao u Srbiji (!?), čak šest (Beograd, Novi Sad, Pančevo, Valjevo, Čačak, Priština), duplo više nego u Hrvatskoj.
A razlog je taj da je pored zabavne i rok-muzike nekadašnji zagrebački “Jugoton” više od svih diskografa objavljivao kasete, singl i long-plej ploče pjevača narodne muzike, najviše iz Bosne i Hercegovine i Srbije!?
Naravno, Zagrepčani su se vodili komercijalnim razlozima, u prodaji svojih proizvoda vidjeli su dobru zaradu.
Među diskografima rat u SFRJ je najviše njih oštetio jer su brojna njihova diskografska izdanja imala milionske tiraže.
Beogradski “Jugoton” u posljednje vrijeme pokušava da izdavaštvu vrati stari sjaj.
Zato su reizdali nekoliko albuma svojih nekada popularnih pjevača, prije svega narodne muzike.
Ljetos su izdali 3 CD-a Milene Plavšić s 50 originalnih hitova, jesenas je Zoran Kalezić imao priliku da mu se uruči album s njegovim najvećim hitovima, koje je izdao “Jugoton”.
Nedavno su i Andriji Bajiću uručili album s najvećim hitovima braće (Andrija i Toma) Bajić.
Zanimljivo, na predstavljanju reizdanja braće Bajić, Andrija je ispričao prisutnima da je svoje pjesme često nudio Produkciji gramofonskih ploča Radio-televizije Beograd, ali muzički urednici su ga često odbijali jer su njihove pjesme bili suviše “seljačke”.
Međutim, “Jugoton” je jedva dočekao da objavi pjesme Andrije i Tome Bajića, jer su se prodavale kao halva i imale milionske tiraže! I na njima dobro zarađivalo.
Jedan od ljudi, koji je imao veliki udio da najkvalitetniji i najpoznatiji muzičari i pjevači, prije svega iz Bosne i Hercegovine, ali i iz Srbije, svoje kasete, singl i LP-ploče izdaju za “Jugoton” bio je jedan od najpoznatijih jugoslovenskih kompozitora Blagoje Košanin (1940-2013.), dugogodišnji producent u ovoj kući, čije je predstavništvo bilo u Sarajevu.
Blagoje Košanin je najviše radio za bosanskohercegovačke pjevače, za Zaima Imamovića, kojem je komponovao poznatu numeru “Zašto me ne voliš”, zatim Bebu Selimović (“Prolaze dani”, “Samo ti”), Nedeljka Bilkića (“Bez ljubavi sve je pusto”), Mehu Puzića (“Jednom se živi”, “Plakala si sinoć”), Silvanu Armenulić (“Ostavite tugu moju”), Nedžada Salkovića (“Noćas nek se pjeva”), Slobodana Lalića (“Ne pričaj priče”), Muhameda Mujkanovića (“Proklet da je život cijeli”), Stanimira Laleta Petrovića (“Pijem druže, a ti mi pomažeš”), Rizu Hamidovića (“Sad mi trebaš”), Hamida Ragipovića Beska (“Ja te volim od života više”, “Ona ne zna da je volim”), duet Zekija Mehurić – Slavica Kravos (“Idi, idi, dragane”), ali i za Nadu Mamulu (“Gdje si noćas kada kiša pada”), Miroslava Ilića (“Cijele noći pijem druže”), Milana Babića (“Baš mi se ne da”), Zoricu Marković (“Čuvaj se”)…
Ipak, najplodniju saradnju imao je s Duškom Kulišem (“Bez ljubavi sve je pusto”, “Bez tebe je gorko vino”, “Nisu moje godine za tebe”), a posebno s Nadom Obrić, koju je svojim pjesmama od opštinske službenice u Opštini Centar Sarajevo vinuo među muzičke zvijezde.
Evo samo nekoliko Blagojinih pjesama, koje su proslavile Nadu: “Ne dozvoli da te druga voli”, “Dugo te dugo, očekujem”, “Sad mi trebaš”, “Suze teku same”, “Čuvaj me”, “Ko je kriv za moju tugu”, “Oj, ljubavi moja prošla”…
Iako je bio odličan pjevač, Milanu Babiću nikako se nije dalo da “ubode” neki hit koji bi ga uvrstio među pjevačke zvijezde.
Ali, kada mu je Blagoje Košanin 1984. komponovao veliki hit “Baš mi se ne da”, bilo je jasno da je zvijezda rođena.
Košanin je bio taličan za Tomu Zdravkovića, kojem je komponovao pjesmu “Odlazi, odlazi”. Sa njom je na nekada prestižnom Festivalu narodne muzike “Ilidža” 1969. osvojio drugo mjesto publike.
Košanin je bio autor na Zdravkovićevom posljednjem LP-ju krajem osamdesetih godina “Kafana je moja istina”.
Blagoje Košanin je rođen 8. januara, na drugi dan Božića, 1940. u Gazivodama (Kraljevina Jugoslavija).
Po završetku osnovne škole u Zubinom Potoku i Niže muzičke škole u Prizrenu, nastavio je školovanje u Sarajevu u kojem je završio prvi stepen Muzičke akademije.
U Sarajevu počinje ozbiljno da se bavi komponovanjem novih narodnih pjesama u duhu tradicionalnog melosa s prostora Bosne i Hercegovine i Srbije.
Najviše sarađuje s bosanskohercegovačkim pjevačima, ali i sa izvođačima iz Srbije.
Muzičkim urednicima iz brojnih jugoslovenskih diskografskih kuća nije promakao njegov talenat, ali su ga najviše tražili iz zagrebačkog “Jugotona”.
Radio je i za aranđelovački “Diskos”, pa, za PGP RTB, ali kada su mu Zagrepčani ponudili mjesto producenta u predstavništvu “Jugotona” u Sarajevu, ostvario je svoj san i želju da može samostalno da radi, otkriva talente, komponuje za njih i dorinosi popularizaciji narodne muzike u Jugoslaviji.
Sarajevo je nakad bilo centar vrhunskih interpretatora narodne muzike, kao malo koji grad, a Blagoje je skoro sa svima imao uspješnu saradnju.
Po čemu je bio jedinstven i sa čime se ponosio. U proljeće 1991. “Jugoton” je promijenio ime u “Croatia Records”, rat u BiH se bližio pa je Košanin krajem aprila, kao i mnoge Sarajlije, napustio grad ukrcan u vojni avion za Beograd.
Njemu je u avionu pravio društvo pjevač Hamid Ragipović Besko sa kojim je inače i sarađivao i komponovao mu pjesme.
U Sarajevu je proveo najveći dio svog života, oko trideset godina. Koliko je volio grad podno Trebevića najbolje dokazuje ovaj primjer.
Početkom osamdesetih godina “Jugoton” mu je trebalo da kupi stan. Odgovorni ljudi u ovoj produkciji su ga pitali gdje hoće da mu kupe stan, u Sarajevu ili Beogradu. On se odlučio za Sarajevo! Dovoljno.
Blagoje je bio poslovan čovek, imao je sluh za biznis, što najbolje govori ovaj primjer.
Krajem devedesetih godina PGP RTB iz Beograda je odbila da štampa kasetu sa duhovnom i narodnom muzikom, za “Glas crkve” iz Valjeva.
Producenti i komunisti, koji su sjedili u beograskoj produkciji, su odbili da je izdaju, pravdajući to da kaseta sadrži nacionalističke pjesme!?
Međutim, kad je čuo da PGP RTS neće da štampa kasete, Košanin se odmah uključio u igru, angažovao je “Jugoton”, koji je odštampao 500.000 kaseta i zaradio na svakoj po jednu marku, u prevodu 500.000 DM!Čitavo bogatstvo.
Kasnije nam je Košanin trljajući ruke rekao: “I za biznis, kao i u muzici, treba da imaš sluh”.
U Srbiji, u koju je došao u proljeće 1992. nije dugo bio bez posla.
Kao provjereni muzički producent i kompozitor ubrzo je postavljen za rukovodioca Muzičke produkcije RTV Priština, koja je bila u sastavu Radio TV Srbije.
Na toj dužnosti je bio sve do marta 1999. godine i NATO intervencije na SRJ, kada odlazi u Zubin Potok.
Od 2000. je malo aktivan na muzičkom planu jer je smatrao da je dovoljno dao narodnoj muzici i da je red da svodi račune.
Zatim, ne gubeći vrijeme, napisao je knjigu s notnim zapisima i tekstovima “50 mojih najljepših pjesama”, zahvaljujući Zoranu Kolundžiji, direktoru novosadske izdavačke kuće “Prometej”.
Za veliki doprinos u popularisanju narodne muzike od Kulturno-prosvjetne zajednice Srbije je 2001. dobio priznanje “Zlatni znak”.
Znajući o kakvoj je muzičkoj gromadi riječ, muzička urednica RTS Nena Kunijević je 2005. o Košaninu snimila kultnu emisiju “Pjevajte moje pjesme”.
U emisiji je učestvovalo nekoliko pjevača, koji su ranije sa njim arađivali (Duško Kuliš, Milan Babić…).
Iako je malo radio za PGP RTS, ali zbog velikih uspjeha koje je imao u narodnoj muzici, ova renomirana muzička produkcija mu je 2006. izdala dupli album s njegovim najljepšim pjesmama.
Za velike zasluge, koje je dao narodnoj muzici, Blagoje Košanin je od prestižnog Međunarodnog muzičkog cetra “Maestro internacional” iz Beograda dobio nagradu za životno djelo “Zlatni melos”.
Ni Sarajevo ga nije zaboravilo, bio je 2008. počasni učesnik Ilidžanskog festivala, koji je okupio mnoge muzičke zvijezde i producente iz SFRJ.
Nadajmo se da će i “Jugoton”, odnosno “Croatia Records” uskoro da nas obraduje reizdanjem Košaninovih najljepših pjesama, a bilo ih je na desetine.
Možda je 2023. povod jer se ove godine obilježava deset godina od odlaska sa životne scene jednog od najuspješnijih jugoslovenskih kompozitora narodne muzike Blagoja Košanina.
A njegove pjesme ostat će vječno upisane u anale najljepših pjesama koje su se izvodile u BiH i Srbiji a i u drugim krajevima nekadašnje Jugoslavije.
Tekst i fotografije: Zoran JAKŠIĆ