U Udruženju navode da je diskriminacija biologa započela usvajanjem Pravilnika iz 2020. godine, gdje su navedeni specijalisti medicinske biohemije i laboratorijske dijagnostike te inženjeri medicinsko-laboratorijske dijagnostike, a biolozi potpuno eliminisani kao zdravstveni saradnici, iako rade u mikrobiološkim, citološkim, patološkim, genetičkim, kao i laboratorijama nuklearne medicine.
Usvajanjem pomenutog pravilnika započela je sveobuhvatna degradacija biologa u cijeloj FBiH, počevši od oduzimanja prava na samostalan rad, oduzimanja licenci, smanjenja plaća itd. Biolozi su godinama uspješno izvodili poslove u zdravstvenim laboratorijama, a nakon usvajanja Pravilnika ciljano se pozivaju inspekcije protiv pojedinaca. Nerijetko, inspekcija traži i mišljenje Prirodno-matematičkog fakulteta o pojedinim kandidatima i njihovim kompetencijama, neutemeljeno degradirajući status i instituciju univerzitetske diplome biologa – ističe se u saopćenju Udruženja.
Dalje se navodi da je u Tuzli 18. novembra ove godine donesen Statut Komore medicinskih biohemičara, iz kojeg su također eliminisani biolozi koji su bili članovi Komore.
Ista Komora je predložila Nacrt zakona o Medicinsko-biohemijskoj djelatnosti, a koju mogu obavljati samo medicinsko-biohemijski zdravstveni radnici, gdje se prednost daje farmaceutima (specijalistima i magistrima), doktorima medicine i magistrima medicinske biohemije, iako je posljednja stručna kvalifikacija koja se stiče nakon završenog Farmaceutsko-biokemijskog fakulteta u Zagrebu, a nikako u BiH. Nakon usvajanja novog Statuta uslijedilo je pismeno izjašnjenje predsjednika Komore medicinskih biohemičara u kojoj predsjednik, kao zvaničan stav Komore, navodi da biolozima i hemičarima “nije mjesto” u zdravstvenim ustanovama – navodi se u saopćenju.
Rezimirajući protekle decenije i položaj biologa, u Udruženju podsjećaju da su u periodu od 2005. godine šefovi laboratorija bili specijalisti medicinske biohemije i to inženjeri hemije, farmaceuti (specijalisti i magistri farmacije) te biolozi i to svi zaposleni na poziciji biohemičar. Podvlači se da stručno zanimanje biohemičar, prema međunarodnoj i Federalnoj klasifikaciji zanimanja, pripada razredu biologije i vodi se pod istom šifrom.
Sljedeći Zakon o zdravstvenoj zaštiti je usvojen 2010., a Pravilnik koji se veže za ovaj zakon dvije godine kasnije. Ni u tom Pravilniku, kako se naglašava u saopćenju, nije jasno obrazloženo ko su diplomirani inženjeri biohemije, jer se taj kadar ne školuje u BiH. Zakon o zdravstvenoj zaštiti jasno definiše da su zdravstveni saradnici “osobe koje nisu zavšile obrazovanje zdravstvenog usmjerenja, a rade u zdravstvenim ustanovama i sudjeluju u dijelu zdravstvene zaštite”. Zakon o evidencijama u oblasti zdravstva čak navodi da zdravstveni djelatnici i saradnici “svojim potpisom potpisuju navode i rezultate pregleda, odnosno drugih zdravstvenih usluga ili medicinskih mjera” – ističe se u saopćenju.
Udruženje genetičara posebno naglašava nemjerljivu važnost polja djelovanja biologa: očuvanje biološke raznolikosti i okoliša, istraživanje evolucijskih procesa, sigurnost hrane i analize prisustva genetičkih modifikacija, genetičko inženjerstvo i biotehnologija u smislu doprinosa u farmaciji, poljoprivredi i medicini, forenzika i utvrđivanje srodstva među živim bićima. U konačnici, biologija, istražujući molekulske i ćelijske procese, ima esencijalnu ulogu u medicinskim istraživanjima uzroka bolesti te u uspostavljaju i optimiziranju sistema za biohemijsku, mikrobiološku, molekulsku dijagnostiku uključujući i genetičku analizu što je neophodno za prevenciju ali i uspješno liječenje bolesti – navodi se u saopćenju.
Udruženje naglašava da se ne smije zaboraviti ni značajan doprinos biologa u našoj zemlji koji su dali početkom 2000-ih uvođenjem i primjenom prve masovne DNK identifikacije žrtava rata, kao i tokom pandemije COVID-19 kada su nesmetano, čak favorizovano, radili u svim javnim i privatnim laboratorijama u procesu molekulske dijagnostike. Kome i zašto smetaju biolozi u FBiH, zašto se provodi selektivna primjena specijalizacije za zdravstvene saradnike i ko i zašto tjera mlade stručnjake iz najpropulzivnije nauke današnjice iz Bosne i Hercegovine? – zaključuje se u saopćenju Udruženja genetičara u BiH.