Epidemiolog u Institutu za javno zdravstvo RS Tamara Nikićević je kazala da su najviše pogođene uzrasne grupe djece od prve do četvrte godine, zatim od pet do devet godina, ali i osobe starije od 30 godina.
“MRP vakcina se, prema programu obavezne imunizacije u RS, daje u dvije doze, sa navršenih 12 mjeseci i sa šest godina, odnosno pred upis u osnovnu školu. Prvom dozom vakcine protiv morbila, rubeole i parotitisa (MRP) postiže se visok stepen imuniteta”, kazala je Nikićevićeva.
Ona ističe da je obuhvat vakcinacijom protiv morbila (malih boginja), rubeole (crvenke) i parotitisa (zaušnjaka), prethodnih godina dosta niži od neophodnih 95 posto.
“U 2023. godini u RS obuhvat vakcinacije bio je vrlo nizak i iznosio je 62,7 posto prve doze, odnosno 76,03 posto druge doze. To znači da je, od ukupnog broja djece koja su u RS trebala primiti prvu dozu MRP vakcine u toku 2023. godine, samo 62,7 posto tu vakcinu stvarno i primilo. Također, vrlo značajno je da pojedine regije imaju obuhvat od oko 40 posto, kao što su Bijeljina sa 42,23 posto, Istočno Sarajevo 45,78, te Zvornik 52,9 posto”, naglasila je Nikićevićeva i napomenula da se morbile veoma lako prenose.
“Tako da bolesnik od morbila, u osjetljivoj sredini, u prosjeku zarazi od 12 do 18 osoba, pa je za sprečavanje epidemija morbila potrebno da kolektivni imunitet bude bar 94 ili 95 posto. Obuhvat od 62,7 posto, kao i postojanje regija sa još nižim obuhvatom, znači da nemamo ni približno dovoljan kolektivni imunitet, te je izbijanje epidemije morbila direktna posljedica toga”, kazala je Nikićevićeva.
Dodaje da nevakcinisana djeca imaju 35 puta veću vjerovatnoću da obole od malih boginja u odnosu na njihove vakcinisane vršnjake.
“Kada se javi epidemija među nevakcinisanom populacijom, raste rizik od obolijevanja i manjeg broja vakcinisanih građana. Podsjećamo da je RS već bila suočena sa velikom epidemijom morbila u toku 2014. i 2015. godine, sa preko 4.000 oboljelih, koja je započela u populaciji osoba koje su rođene u toku rata u BiH i nisu vakcinisane MRP vakcinom”, istakla je ona i dodala da se kampanje podizanja svijesti među roditeljima o značaju vakcinacije rade kontinuirano.
Prema njenim riječima, vakcinalni centri nadležnih domova zdravlja pravovremeno obavještavaju roditelje o terminima vakcinacije, redovno se obavlja provjera vakcinalnih kartona s ciljem da se sva djeca koja nisu vakcinisana prema obaveznom kalendaru vakcinišu MRP vakcinom.
Zakonom o zaštiti stanovništva od zaraznih bolesti i Pravilnikom o imunizaciji i hemoprofilaksi protiv zaraznih bolesti definisano je da, između ostalog, obavezna imunizacija obuhvata sistematsku imunizaciju djece i omladine određenog uzrasta, naglasilili su iz Inspektorata RS, a prenose Nezavisne novine.
“Sistematsku imunizaciju sprovode zdravstvene ustanove koje vode evidenciju o istoj, te ukoliko roditelj ili staratelj odbije da izvrši sistematsku imunizaciju, zdravstvena ustanova ima obavezu da o tome obavijesti zdravstvenu inspekciju. S obzirom ma to da inspekcija primarno ne raspolaže podacima o provođenju imunizacije, jer u skladu sa svojim nadležnostima i ne učestvuje u istoj, u slučaju da zdravstvena ustanova dostavi podatke o roditelju koji odbija vakcinaciju, dalji postupak podrazumijeva službeno pozivanje roditelja da se izjasni da li i dalje odbija vakcinaciju, pri čemu se još jednom ukazuje na rizik od nevakcinisanja, kao i na novčane kazne koje zakon predviđa”, objasnili su iz Inspektorata RS.
Ističu da su u 2023. godini izdata 22 prekršajna naloga za roditelje koji su odbili obaveznu vakcinaciju djece i podnesene 24 prekršajne prijave nadležnim sudovima.
“Zakonom je definisano da novčana kazna za roditelja koji odbije da vakciniše dijete vakcinom iz programa sistematske imunizacije iznosi od 100 KM do 1.000 KM, s tim što Inspektor ima ovlaštenje da izda samo najnižu zakonom propisanu kaznu”, kazali su iz Inspektorata RS.