Tokom većeg dijela 1980-ih i 1990-ih je osoba na koju se moglo osloniti u Evropi bio Helmut Kohl, njemački kancelar, a od 2005. do kraja 2021. godine to je bila Angela Merkel. Međutim, sada, kada se Amerika “povlači od svoje uloge glavnog izvora sigurnosti u Evropi”, takva osoba nedostaje, s obzirom da je trenutni kancelar te zemlje “gotovo nevidljiv”, piše The Economist.
U analizi se navodi da je nekada Njemačka bila toliko velika, bogata i općenito uticajna da se ništa važno ne dešava u Evropi osim ako to ne želi njen kancelar – “a ono što kancelar želi, ona ili on obično dobiju”.
Međutim, to ne vrijedi za trenutnog kancelara, Olaf Scholza.
“Dok evropska ekonomija stagnira, tvrda desnica se penje u istraživanjima javnog mnjenja gotovo svuda, a rakete Vladimira Putina padaju na Ukrajinu, kandidata za članstvo u Evropskoj uniji, Scholz je gotovo nevidljiv. Njegovi socijaldemokrati su tek treća najpopularnija stranka u Njemačkoj, sa podrugljivih 15 posto podrške. Većinu svog vremena mora provesti podržavajući svoju rasklimanu trostruku koaliciju”, piše ovaj uticajni list.
Upozorava se da ovo utiče na mnogo više nego samo Njemačku.
“EU je ostala bez vođe zbog odsustva gospodina Scholza. Njemačka mora biti pokretač, bilo da prikuplja novac za Ukrajinu, rješava probleme migracije, gradi uniju tržišta kapitala, reformiše sistem kako bi Ukrajina i drugi mogli biti primljeni, ili priprema Evropu za sve što bi pobjeda (Donalda) Trumpa u novembru podrazumijevala. Kohl i Merkel su to znali i neprestano su putovali i pregovarali. Evropa je kao rezultat napredovala. Čini se da je ta ideja potpuno strana prećutnom gospodinu Scholzu, čvrstom zagovorniku Ukrajine koji nije uspio da inspiriše druge”, navodi se.
U analizi se ipak ističe da se ne može sva odgovornost staviti samo na njemačkog kancelara, te da je bitan faktor i Francuska.
“Ipak, Emmanuel Macron, Scholzov kolega, postao je široko neomiljen kod kuće; izgubio je parlamentarnu većinu 2022. i bori se da donosi zakone. Ove sedmice je smijenio svog premijera, kao što to obično rade opsjednuti francuski predsjednici, i imenovao Gabrijela Attala, harizmatičnog, ali neiskusnog 34-godišnjaka. Macron je u prošlosti bio pobornik reformi, ali ovih dana njegova sposobnost da utiče na Evropu je smanjena”, navodi se.
Također se navodi da upućeni tvrde da se Scholz i Macron ne slažu dobro, “dijelom zato što su njihove ličnosti toliko različite, ali i zato što imaju nepomirljive stavove”. Macron se zalaže za veću potrošnju na evropskom nivou, veću nezavisnost od NATO-a i Amerike i dirigističku ekonomsku politiku, dok se Scholz ne slaže ni sa čim od toga.
“Razlike u pogledima mogu biti produktivne ako postoji volja za zajedničkim radom; ali ne postoji”, ističe se.
Ipak, navodi se da ima i svjetlijih tačaka u vezi sa vodstvom Evrope, te da, “iako je francusko-njemački motor koji je vozio Evropu pokvaren, još uvijek radi nekoliko pomoćnih mehanizama”.
Kao primjer se navodi predsjednica Evropske komisije, Ursula von der Leyen, “prilično efikasnija Njemica od gospodina Scholza koja zaslužuje ponovno imenovanje na jesen”.
“Ona je dobro iskoristila svoju poziciju, zalažući se za i dobro iskoristivši fond od 800 milijardi eura za oporavak od kovida; ali njene moći su ograničene i ona nije Jacques Delors, koji je ujedinio evropske lidere da izgrade jedinstveno tržište i jedinstvenu valutu. Još jedna pokretačka snaga je Donald Tusk, novi premijer Poljske i bivši predsjednik Evropskog vijeća. Nažalost, on će biti zauzet pokušavajući da preuzme kontrolu kod kuće”, navodi se.
“Čak i ako Joe Biden pobijedi u novembru, Amerika se povlači od svoje uloge glavnog izvora sigurnosti u Evropi. Evropa će morati da troši i čini više da zaštiti svoje građane. Ipak, umjesto da odgovore na izazove, evropski lideri gledaju prema unutra”, upozorava ovaj ugledni list.