Za razliku od većine velikih svjetskih ekonomija koje su uglavnom raskrstile sa tradicijom, Japan i dalje zakonski zahtijeva od bračnih partnera da imaju isto prezime. Obično žene uzimaju prezime svog muža, a istopolni brakovi još nisu legalni u ovoj dalekoistočnoj zemlji.
Uslijed pritiska koji vrše zagovornici ženskih prava i onih koji se zalažu za očuvanje različitosti japanskih prezimena, nadležni se pripremaju da promijene pravila koja se odnose na uzimanje prezimena, prenosi RTS.
“Ako važeća pravila ostanu na snazi, svi Japanci mogli bi da se prezivaju Sato do 2531. godine”, kaže Hiroši Jošida, ekonomista sa Univerziteta Tohoku u Sendaiju, koji je vodeći autor studije.
Kako pokazuju podaci “Miodži Juraija”, kompanije koja prati više od 300.000 prezimena u Japanu, Sato je trenutno najzastupljenije, a slijedi prezime Suzuki.
Takahaši je na trećoj poziciji liste najčešćih prezimena u Japanu. Od 125 miliona stanovnika Japana, oko 1,8 miliona ljudi nosi prezime Sato, navodi kompanija “Miodži Jurai” na svojoj web stranici.
Jošida – čije je prezime na 11. mjestu po učestalosti – istraživanje je sproveo na zahtjev organizacije “Think Name Project”, grupe koja zahtijeva zakonske izmjene kako bi se parovima omogućilo da zadrže svoja prezimena.
Profesor, koji je predstavio rezultate svoje najnovije studije, priznao je da će se njegova projekcija održati samo ako zemlja uspije da prevaziđe ono što je već jedna od njenih najhitnijih kriza – konstantan pad broja sklopljenih brakova.
Sve manje brakova u Japanu
Broj sklopljenih brakova u Japanu opao je za skoro šest odsto u 2023. u odnosu na prethodnu godinu – pao je ispod 500.000 prvi put za 90 godina. Takođe, prema zvaničnim podacima, broj razvoda povećan je 2,6 odsto u odnosu na prošlu godinu.
Jošida je rekao za CNN da ako se mnogo manje ljudi vjenča nego što se očekuje, postoji mogućnost da bi ova kalkulacija mogla biti drugačija. U studiji se takođe ističe da bi se stanovništvo Japana moglo znatno smanjiti tokom sljedećeg milenijuma, zbog pada nataliteta.
“Velika je mogućnost da japanski narod izumre”, ukazao je Jošida u svom radu.
Podaci japanske vlade, objavljeni prošle godine, pokazuju da je udio starijih ljudi u Japanu, starosti 65 godina i više, rekordno visok. Ta grupa stanovnika čini 29,1 odsto stanovništva, što je najveća stopa na svijetu.
Broj stanovnika Japana je u stalnom padu od njegovog ekonomskog buma 1980-ih, sa stopom fertiliteta od 1,3, što je daleko ispod 2,1 koja je, u odsustvu imigracije, potrebna za održavanje stabilnog broja stanovnika.
Pad nataliteta rizik za funkcionisanje države
Smrtnost je nadmašila natalitet u Japanu prije više od jedne decenije, što predstavlja sve veći problem za lidere četvrte ekonomije po veličini u svijetu.
Premijer Fumio Kišida izdao je upozorenje o populacionoj krizi u januaru prošle godine, rekavši da je “na ivici mogućnosti da održi društvene funkcije” zbog pada nataliteta.
U većem dijelu istočne Azije, prezimena ljudi su generalno manje raznolika nego u zapadnim zemljama. Na primjer, prema zvaničnim podacima iz 2020. godine, oko 30 odsto ljudi u Kini preziva se Vang, Li, Džang, Liju ili Čen. A velika većina stanovništva, odnosno skoro 86 odsto, dijeli samo 100 prezimena.
Izumiranje prezimena je takođe prirodni fenomen koji se zove Galton-Vatsonov proces, koji tvrdi da se u patrilinearnim društvima prezimena gube ili izumiru tokom vremena sa svakom novom generacijom dok žene preuzimaju prezimena svojih muževa.