Navodi se to u neformalnom dokumentu (non-pejper) Evropske komisije (EK) koji se odnosi na napredak Crne Gore u poglavljima 23 (pravosuđe i osnovna prava) i 24, vezano za pravdu, slobodu i bezbjednost.
Evropska komisija u tom dokumentu podsjeća da je u novembru 2024. godine, Uprava carina završila inventar oduzetih cigareta koje se trenutno nalaze u Slobodnoj zoni Luke Bar, uz podršku Poreske i carinske uprave Ujedinjenog Kraljevstva (HMRC). Ističe se da bi Crna Gora sada trebalo da nastavi sa brzim uništavanjem oduzetih cigareta.
Naglašeno je da je broj pravosnažnih osuđujućih presuda u slučajevima organizovanog kriminala u porastu, što ukazuje na proaktivnije i uspješnije istrage i krivična gonjenja.
Međutim, poručeno je da ga je potrebno dodatno poboljšati, posebno u oblastima šverca duvana, samostalnih krivičnih djela pranja novca i trgovine ljudima.
“Broj slučajeva zamrzavanja imovine i zapljene imovine je blago povećan, međutim, rezultati u konačnoj konfiskaciji imovine ostaju ograničeni i potrebno ih je ojačati. Pored toga, uprkos povećanju broja otvorenih finansijskih istraga, broj oduzimanja je ostao nizak. Crna Gora treba da se pozabavi problemom nepotpunog katastra zemljišta, što otežava sprovođenje finansijskih istraga i oduzimanje imovine”, navodi se u pomenutom dokumentu, prenosi RTCG.
Istaknuto je da Crna Gora treba da nastavi da usklađuje svoj pravni okvir sa pravnim tekovinama EU, kao i sa evropskim i međunarodnim standardima o borbi protiv organizovanog kriminala.
Brisel upozoravao i ranije
Evropska unija je više puta izražavala zabrinutost zbog šverca duvana preko Crne Gore, navodeći Luku Bar kao “platformu za krijumčarenje falsifikovanih cigareta, zajedno sa legalno proizvedenim u EU”.
U Luci Bar postoji takozvana Slobodna zona, što je prostor isključen iz carinske teritorije jedne države, na kojem se obavlja niz privrednih aktivnosti poput proizvodnje, skladištenja, transportnih usluga. No, po najavama iz Vlade, u pripremi je novi zakon o slobodnim zonama.
Slobodna zona u Luci Bar godinama je označavana kao mjesto šverca cigareta na čiji obim su najeksplicitnije ukazivali britanski zvaničnici.
“Samo preko Luke Bar se svake godine prokrijumčari više od dvije milijarde cigareta koja dospijevaju na evropska tržišta”, izjavila je na sastanku direktora carinskih službi regiona marta 2022. tadašnja ambasadorka Velike Britanije, Karen Medoks.
Ona je istakla da procjene govore da šverc cigareta košta ekonomije Zapadnog Balkana više od 300 miliona eura izgubljenih prihoda godišnje.
Najnoviji slučaj: Golubović i Stanaj krijumčarili najmanje 23.580 paketa cigareta
Specijalno državno tužilaštvo (SDT) otkrilo je šemu organizovanog kriminala i šverca cigareta koja je, prema prvim procjenama, Crnoj Gori nanijela štetu veću od 18 miliona eura. Na čelu švercerske mreže, prema sumnjama tužilaca, bili su bivši istaknuti funkcioner Agencije za nacionalnu bezbjednost (ANB) Duško Golubović i odbjegli podgorički biznismen Sander Stanaj, vlasnik auto-centra “Rokšped“.
Kako je saopšteno iz SDT-a, Specijalno policijsko odjeljenje (SPO) po nalogu tužilaštva u ponedjeljak je uhapsilo osam osoba – Prokopija Perića, Dejana Milića, Radoja Dakića, Adnana Sukovića, Miletu Simanića, Ivana Turčinovića, Predraga Madžgalja, dok se Duško Golubović već nalazi u pritvoru zbog ranijih optužbi za pranje novca.
Pored njih, krivična prijava podnijeta je i protiv Sandera Stanaja, Nua Stanaja, Andrije Petanovića i još tri osobe, koje su trenutno nedostupne istražnim organima.
U saopštenju SDT-a navodi se da su Golubović i Stanaj, prema prikupljenim pisanim, elektronskim i personalnim dokazima, organizovali kriminalnu grupu čiji su članovi tokom 2020. i 2021. godine, iz slobodne carinske zone Luke Bar, krijumčarili najmanje 23.580 paketa neocarinjenih cigareta.
Roba je, izbjegavanjem carinskog nadzora, distribuirana i prodavana u Crnoj Gori, Bosni i Hercegovini, Hrvatskoj, Sloveniji i Italiji. Procijenjena šteta po državni budžet, usljed neplaćanja carina, akciza i poreza, iznosi najmanje 18.260.352 eura.