Vodeći evropski političari nisu u ponedjeljak navečer postigli dogovor oko drugog mandata Ursule von der Leyen na čelu Evropske komisije. Iako su predsjednik Francuske Emmanuel Macron i savezni kancelar Njemačke Olaf Scholz ranije rekli da dogovor samo što nije postignut, predsjednik Evropskog vijeća Charles Michel novinarima je nakon radne večere na kojoj su učestvovali lideri EU-a rekao da sporazuma još nema.
Jedan je evropski diplomata Politicu rekao da su se pregovarači dogovorili oko tri kandidata te da će se razgovori o njima nastaviti, pretpostavlja se na idućem sastanku koji će se održati 27. i 28. juna.
Nakon nedavno održanih izbora za Evropski parlament, prevladalo je mišljenje da će Ursula von der Leyen ostati na čelu Evropske komisije, Portugalac António Costa postati predsjednik Evropskog vijeća, Maltežanka Roberta Metsola ostati predsjednica Evropskog parlamenta te Estonka Kaja Kallas postati visoka predstavnica Unije za vanjske poslove i sigurnosnu politiku.
Poraz Macronove centrističko-liberalne Renesanse na izborima za EU parlamente i njegovo raspuštanje francuskog parlamenta trebalo je ubrzati pregovore Evropske narodne stranke, Progresivnog saveza socijalista i demokrata te liberalne političke grupe Renew Europe oko spomenute četiri pozicije, međutim šanse da će se taj trojac oko njih dogovoriti brzo drastično su pale kada su Narodnjaci zatražili više ustupaka i više moći. Oni su htjeli da von der Leyen i Metsola, obje Narodnjake, ostanu na svojim dužnostima, a S&D-u su predložili da se mandat predsjednika Evropskog vijeća de facto podijeli u dva dvo-i-pol-godišnja segmenta te da jedan od njih dobiju oni. S&D-u se taj prijedlog nije svidio. Jedan je evropski zvaničnik rekao da su Narodnjaci tu pogriješili te da će tu grešku teško ispraviti.
Mandat predsjednika Europskog vijeća formalno traje dvije i pol godine, međutim obično jedan predsjednik odradi dva uzastopna. Naravno, uz amen europskih lidera.
Dva su zvaničnika Politicu rekla da je predsjednik Vlade Republike Hrvatske Andrej Plenković na sastanku Narodnjaka predložio da se mandat predsjednika Evropskog vijeća podijeli na dva dijela. Ranije se pričalo i da bi Plenković, Narodnjak kao i von der Leyen, mogao biti kandidat za predsjednika Evropske komisije.
Politico navodi da su pregovori propali i zato što italijanska premijerka Giorgia Meloni nije bila zadovoljna s tokom radne večere koja se održala u ponedjeljak.
Meloni je na izborima za EU parlament ostvarila jako dobar rezultat i nije joj se dopalo to što su je drugi evropski lideri htjeli isključiti iz pregovora. Mađarskom premijeru Viktoru Orbánu također se nije dopalo što se na večeri raspravljalo o rješenjima koja su maltene već dogovorena.
Autorice ovosedmičnog Politicovog newslettera “Brussels Playbook” Sarah Wheaton i Zoya Sheftalovich smatraju da evropski lideri kadrovsku križaljku oko koje se u načelu slažu nisu uspjeli finalizirati jer su narodnjaci postali “pohlepni”. Njih su dvije navele da su autori newslettera “Brussels Playbook” (Sarah Wheaton, Nicholas Vinocur i Eddy Wax) pomislili da je Plenković ideju o “razdvajanju” mandata predsjednika Evropskog vijeća plasirao jer želi tu poziciju. “Say it ain’t so, Plenko”, (Reci da nije tako, Plenki op.aut) napisale su Wheaton i Sheftalovich u “Brussels Playbooku”.