Odluku o formiranju brigade doneo je Centralni komitet KPJ, a formirao ju je Vrhovni komandant NOV i POJ Josip Broz Tito.Na dan formiranja imala je šest bataljona (četiri iz Srbije i dva iz Crne Gore) ukupne jačine 1.200 boraca. Prva borba brigade, kod sela Gaočića i Mioča, 22. decembra 1941. godine slavila se kao dan Jugoslovenske narodne armije.
Ova brigada je za vrijeme rata prešla preko 20000 Kilometara, u borbama je učestvovalo preko 22 000 boraca iz cijele Jugoslavije.
Poginulo je preko 7500, a izrodila je 83 narodna heroja. Ova brigada je učestvovala u svim važnijim borbama na području Jugoslavije kao sto su “Bitka na Neretvi”,”Bitka na Sutjesci” i druge.
Sastav Prve proleterske brigade
Prvi (crnogorski) bataljon
Drugi (crnogorski) bataljon
Treći (kragujevački) bataljon
Četvrti (kraljevački) bataljon
Peti (šumadijski) bataljon
Šesti (beogradski) bataljon