Na sastanku Volodimira Zelenskog 9. februara sa liderima EU, premijer Mađarske Viktor Orban jedini nije pozdravio ukrajinskog predsednika aplauzom. Mada je kasnije tvitovao fotografiju na kojoj se njih dvojica rukuju, Mađarska je i dalje posljednja zemlja EU čija vlada pokušava da balansira između javne solidarnosti sa Kijevom i nastavka saradnje sa Moskvom, piše Novaja Gazeta Evropa.
I dok ostatak Evrope raspravlja o tome kakvo su novo teško naoružanje spremni da prebace u Kijev i povećavaju svoje odbrambene budžete, Budimpešta provodi radikalnu reformu vojske – u jednom danu je otpušteno, nekoliko stotina najiskusnijih oficira.
Mađarska opozicija smatra da ovim postupcima Orban zapravo pokušava da postavi vojne oficire koji su apsolutno lojalan vladi.
Politički kontekst u ostavkama vide i sami policajci. “To je kao čistka. Među smijenjenima ima mnogo visokih oficira, čije je glavno iskustvo stečeno u međunarodnim projektima NATO-a, što je, naravno, uticalo na njihov pogled na svijet”, rekao je za Novu Gazetu Evropa jedan od prethodno dobrovoljno rezigniranih predstavnika mađarske vojske pod uslovom da ostane anoniman.
On tvrdi da je spisak smijenjenih oficira unaprijed sastavilo Ministarstvo odbrane, a rezolucijom je jednostavno stvoren pravni mehanizam koji omogućava provođenje tih planova, i bez ikakvog obrazloženja stvarnih razloga za smjenu.
“Naravno, među mladim oficirima ima dostojnih kandidata, ali već kruže glasine da se ljudi šalju na položaje u NATO-u iz mađarske vojske ne na osnovu iskustva, nego zbog svojih veza sa krugovima bliskim vladi“, kaže drugi izvor među mađarskim oficirima.
Međutim, pored ličnog kratkoročnog interesa za oslobađanje nelojalnih ljudi u redovima vojske, odluka Budimpešte da “očisti” oficirski korpus mogla bi da krije dugoročniji cilj, tačnije pripremu za buduće sukobe između Mađarske i rukovodstva NATO-a.
Temelji takvog sukoba između Budimpešte i Sjevernoatlantske alijanse već su vidljivi, na primjer, po pitanju Ukrajine.
I prije 24. februara i poslije toga, Mađarska je, kao članica NATO-a, blokirala sastanke Kijeva i rukovodstva Alijanse na najvišem nivou. Budimpešta iz godine u godinu stavlja veto na sastanke Komisije Ukrajine i NATO-a. Orban je to dugo objašnjavao pritužbama na ukrajinski zakon o obrazovanju, koji, prema njegovom mišljenju, krši prava mađarske manjine u Transkarpatiji.
U bilateralnom formatu, lideri dvije zemlje ne učestvuju, a na multilateralnim sastancima Orban pokazuje da ne voli Volodimira Zelenskog u svakoj prilici.
Poslije 24. februara, rukovodstvo NATO-a prevazilazi ove vetoe na sastanke sa Kijevom od strane Mađarske, organizujući zapravo alternativne formate koji ne zahtijevaju koordinaciju sa svim zemljama članicama Alijanse.
Pristup Budimpešte pokazuje osnovu za ozbiljniji sukob u budućnosti, kada pristupanje Ukrajine Alijansi postane stvaran događaj.
U slučaju da tenzije između Mađarske i NATO-a rastu, Budimpešta treba da ima vojsku u kojoj će svi visoki oficiri biti lojalni vladi. I njihovi politički stavovi biće formirani u manjoj mjeri u okviru zajedničkih operacija sa rukovodstvom Alijanse.
Istina, takva vojska vjerovatno neće biti moderna i preduzimljiva – kao što je navedeno kao zvaničan cilj reforme koju je pokrenula mađarska vlada. S druge strane, lojalniji oficiri više nego ikada mogu da postanu još jedan stub režima Viktora Orbana u njegovim čak i najradikalnijim političkim transformacijama kod kuće.